Làn da của trẻ sơ sinh vốn mỏng manh nên không khó hiểu khi bệnh ngoài da ở trẻ sơ sinh là nỗi lo thường trực của nhiều cha mẹ. Từ mụn sữa, rôm sảy đến chàm sữa, viêm da… mỗi dấu hiệu nhỏ đều có thể khiến phụ huynh “đứng ngồi không yên”. Bài viết dưới đây của Hana HP Group sẽ giúp bạn hiểu rõ các bệnh da thường gặp, cách chăm sóc đúng cách tại nhà và khi nào cần đưa bé đi khám bác sĩ.
Da trẻ sơ sinh mỏng manh đến mức nào?
Nếu da người lớn là một lớp áo khoác dày dặn thì da trẻ sơ sinh chỉ như một lớp khăn voan mỏng manh, dễ tổn thương trước mọi tác động từ môi trường.
Trên thực tế, da của trẻ sơ sinh chỉ bằng 40 – 60% so với da người lớn. Chính vì vậy, chỉ cần nhìn kỹ, bạn sẽ thấy các mạch máu dưới da bé lộ rõ.
Lớp sừng trên da bé cũng chưa phát triển hoàn chỉnh: các tế bào sắp xếp lỏng lẻo, khả năng giữ nước kém khiến da bé dễ khô, nứt nẻ, nổi mẩn.
Không dừng lại ở đó, lớp mỡ dưới da chưa tích lũy đủ, khiến da bé trông đỏ và nhăn nheo trong những tuần đầu. Đây là lý do vì sao nhiều phụ huynh “hơi sốc” khi lần đầu nhìn thấy làn da của con sau khi sinh.
Không chỉ mỏng, da bé còn thiếu các yếu tố giữ ẩm tự nhiên, lipid và melanin – những thành phần giúp bảo vệ và nuôi dưỡng da. Kết quả là hàng rào bảo vệ da bé vẫn còn rất yếu, dễ bị vi khuẩn, chất gây kích ứng và tia UV tấn công.
Các bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh
Do làn da của trẻ còn non nớt nên trẻ dễ mắc những bệnh ngoài da ở trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu đời. Phần lớn các loại bệnh này là lành tính, chỉ cần chăm sóc đúng cách là bé sẽ nhanh chóng phục hồi. Cùng điểm danh những bệnh thường gặp nhất để ba mẹ chủ động xử lý nhẹ nhàng nhưng hiệu quả nhé!
Vàng da sơ sinh
Theo nghiên cứu, khoảng 60% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non bị vàng da trong tuần đầu sau sinh. Da và tròng mắt của bé chuyển màu vàng do dư thừa bilirubin – một sắc tố sinh ra từ quá trình phân hủy hồng cầu.
Nguyên nhân của bệnh này là do gan của bé lúc này còn “non nớt”, chưa xử lý tốt bilirubin. Tuy nhiên, tình trạng này thường sẽ tự cải thiện sau vài ngày đến một tuần, đặc biệt nếu bé được bú mẹ thường xuyên để tăng đào thải. Nếu vàng da kéo dài hoặc lan xuống tay chân, hãy đưa bé đi khám để xem có cần chiếu đèn (liệu pháp ánh sáng) hay không.
Rôm sảy
Rôm sảy là một dạng viêm da do tuyến mồ hôi chưa hoàn thiện. Khi trời nóng, mặc quá nhiều lớp hoặc bé bị sốt, mồ hôi không thoát ra được sẽ gây mụn nhỏ màu hồng, hơi cứng ở vùng trán, lưng, cổ…
Tuy nhiên, rôm sảy không đáng ngại và thường tự hết khi da bé được giữ khô ráo, thoáng mát. Nhưng nếu bé gãi nhiều khiến mụn vỡ, rôm có thể bị nhiễm trùng. Nên mặc đồ thoáng, tránh dùng phấn rôm hay các loại kem không rõ nguồn gốc.
Mề đay
Khi da bé đột nhiên nổi phát ban giống muỗi đốt, ngứa ngáy, có thể đó là mề đay. Nguyên nhân thường do dị ứng với protein trong sữa mẹ, sữa công thức hoặc tác nhân trong môi trường như bụi, lông thú, nhiệt độ thay đổi…
Mề đay thường không nguy hiểm nhưng nếu kéo dài, cần đưa bé đến bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và không tự ý dùng thuốc bôi ngứa cho người lớn lên da trẻ.
Mụn sữa và nang kê
Đây là hiện tượng phổ biến, với các nốt nhỏ li ti màu trắng, có thể xuất hiện ở má, cằm, trán hay lưng bé. Nguyên nhân là do ảnh hưởng hormone từ mẹ hoặc tuyến bã nhờn của bé đang “vận hành thử”.
Mụn sữa thường tự hết sau vài tuần đến vài tháng. Không cần nặn, không bôi gì cả. Nếu mụn sữa kéo dài quá 3 tháng, cha mẹ nên đưa bé đi khám da liễu để được tư vấn đúng.
Viêm da tiết bã (cứt trâu)
Cái tên “cứt trâu” nghe hơi… thô nhưng lại rất quen thuộc. Đây là những mảng nhờn màu vàng, trắng, bong vảy thường thấy ở da đầu, sau tai, dưới lông mày hoặc vùng nách, háng. Nguyên nhân? Chưa rõ hoàn toàn, nhưng có thể do hormone từ mẹ kích thích tuyến bã của bé.
Bệnh không ngứa, không lây và không liên quan đến vấn đề vệ sinh. Hầu hết các trường hợp sẽ tự khỏi nhưng ba mẹ có thể dùng dầu dừa hoặc dầu khoáng nhẹ nhàng làm mềm vảy, sau đó gội sạch bằng sản phẩm dịu nhẹ dành riêng cho bé sơ sinh.
Chàm sữa (Eczema)
Chàm eczema là một dạng viêm da mạn tính, thường gặp ở bé có cơ địa dị ứng hoặc có bố mẹ từng bị chàm, hen suyễn… Da bé bị khô, đỏ, bong tróc, sần sùi, ngứa, đặc biệt ở mặt, tay, chân.
Vệ sinh nhẹ nhàng, giữ ẩm đều đặn bằng kem dưỡng ẩm chuyên biệt cho da nhạy cảm là chìa khóa để kiểm soát bệnh. Với những trường hợp nặng hơn, cần có sự can thiệp của bác sĩ để kê thuốc phù hợp.
Mụn vảy đỏ (viêm da thể tạng)
Khác với mụn sữa, mụn vảy đỏ là biểu hiện của viêm da cơ địa. Những nốt đỏ này có thể khô, rỉ dịch, đóng vảy và gây ngứa. Bé cần được khám sớm để điều trị tránh để lại thâm, sẹo hoặc bội nhiễm.
Khi nào nên đưa bé đi khám da liễu?
Cha mẹ nên cho bé đi khám da liễu khi trên da bé xuất hiện các dấu hiệu bất thường không thuyên giảm hoặc nặng hơn sau một khoảng thời gian:
- Phát ban, mẩn đỏ, mụn nước lan rộng hoặc có mủ
- Da khô, bong tróc nhiều, sần sùi không cải thiện
- Mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh kéo dài
- Rôm sảy kéo dài hoặc nghiêm trọng
- Hăm tã không thuyên giảm khi áp dụng các biện pháp chăm sóc thông thường
- Vàng da kéo dài hoặc có các triệu chứng bất thường
- Mề đay (mày đay) tái phát nhiều lần hoặc nghiêm trọng
- Xuất hiện các nốt ruồi, bớt bẩm sinh có sự thay đổi
- Da vùng bị tổn thương ảnh hưởng đến khả năng nhìn (nếu ở mặt) hoặc các hoạt động sinh hoạt khác của bé.
Bên cạnh đó, nếu bé đang bị các bệnh về da đi kèm các biểu hiện như sốt, quấy khóc nhiều, bỏ bú, khó ngủ,… thì cha mẹ cũng nên đưa bé đi khám trong thời gian sớm nhất.
Những việc không nên làm khi trẻ bị bệnh ngoài da
Khi thấy bé yêu xuất hiện mẩn đỏ, mụn li ti hay những vết chàm khô bong tróc, rất nhiều cha mẹ rơi vào trạng thái… quýnh lên! Thế là bôi thử thuốc, đắp lá, lau bằng chanh muối…
Tưởng tốt nhưng hóa ra lại khiến tình trạng da bé nặng hơn. Dưới đây là những việc cha mẹ tuyệt đối không nên làm khi trẻ bị bệnh ngoài da, vừa để bảo vệ làn da mỏng manh của bé, vừa tránh những biến chứng không đáng có.
Không tự ý dùng thuốc hay theo mẹo dân gian
Đây là lỗi phổ biến nhất mà rất nhiều cha mẹ mắc phải. Tự mua thuốc bôi (đặc biệt là có chứa corticoid, kháng sinh, kháng nấm) mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
Tương tự, các bài thuốc dân gian như tắm lá trầu, nước muối, rượu thuốc… có thể chứa vi khuẩn, hóa chất, gây kích ứng nặng hơn. Nhớ rằng, da trẻ rất non yếu, việc đắp lá lạ thậm chí có thể dẫn đến nhiễm trùng.
Không cho trẻ gãi hay chà xát mạnh
Móng tay trẻ thường chứa nhiều vi khuẩn, chỉ cần một vết xước nhỏ cũng có thể biến thành chốc lở, mụn mủ. Ngoài ra, không nên chà mạnh khi tắm hoặc lau người. Hãy dùng khăn bông mềm, thấm khô nhẹ nhàng. Tuyệt đối tránh bóc vảy, nặn mụn vì sẽ để lại sẹo hoặc lây lan tổn thương.
Không để da bé bị bí bách, ẩm ướt
Mặc quần áo chật, thô ráp hay để bé đóng tã quá lâu chính là những môi trường tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển. Bé sẽ dễ bị hăm tã, rôm sảy, viêm da hơn. Hãy ưu tiên quần áo mềm, rộng rãi, thoáng khí, thay tã thường xuyên và giữ vùng da bị tổn thương luôn sạch, khô ráo.
Không dùng sản phẩm chứa hương liệu, hóa chất mạnh
Sữa tắm có mùi thơm ngào ngạt có thể khiến mẹ thích nhưng da bé thì không. Cha mẹ cần cho da bé tránh xa xà phòng có hương liệu, phẩm màu, chất tạo bọt mạnh, vì chúng có thể khiến da bé khô rát và kích ứng thêm. Phấn rôm nếu dùng quá nhiều cũng dễ gây bít tắc lỗ chân lông, phản tác dụng.
Không chủ quan nếu triệu chứng nghiêm trọng
Nếu sau vài ngày chăm sóc tại nhà mà da bé không cải thiện, lan rộng, mưng mủ, kèm sốt, hoặc bé quấy khóc nhiều, hãy đưa bé đi khám bác sĩ da liễu nhi khoa ngay. Việc điều trị chậm trễ có thể gây biến chứng khó kiểm soát.
Không để bé tiếp xúc với tác nhân dị ứng
Nếu bé có cơ địa dị ứng, cha mẹ nên tránh cho tiếp xúc với khói bụi, lông động vật, phấn hoa… Đừng quên kiểm tra nước giặt, nước xả vải, hãy chọn loại không mùi, dịu nhẹ, chuyên dùng cho trẻ sơ sinh để bảo vệ da con tốt hơn.
Hướng dẫn chăm sóc và điều trị da bé tại nhà – nhẹ nhàng nhưng hiệu quả
Khi bé gặp các vấn đề về da như rôm sảy, hăm tã, chàm sữa… cha mẹ cần lưu ý ưu tiên lúc này không phải là “chữa thật nhanh” mà là chăm sóc đúng cách và an toàn tại nhà.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết, cha mẹ cần thực hiện đều đặn và kiên nhẫn để giúp da bé sẽ dần phục hồi khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
Vệ sinh da nhẹ nhàng nhưng kỹ lưỡng
Tắm bé bằng nước ấm khoảng 37 – 38°C, tránh nước quá nóng làm khô da. Sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, không mùi, không xà phòng, chuyên dụng cho trẻ sơ sinh để không làm mất đi lớp dầu tự nhiên trên da.
Mỗi lần tắm chỉ nên kéo dài 5 – 10 phút. Khi vệ sinh, cha mẹ hãy dùng tay hoặc khăn bông mềm thoa nhẹ, tuyệt đối không chà xát vùng da bị tổn thương. Sau tắm, lau khô nhẹ nhàng, đặc biệt chú ý các nếp gấp da như cổ, bẹn, kẽ tay chân để tránh ẩm mốc và vi khuẩn tích tụ.
Dưỡng ẩm
Da bé bị tổn thương thường rất khô, nên dưỡng ẩm đầy đủ là bước không thể bỏ qua. Hãy chọn kem dưỡng ẩm không mùi, không chất bảo quản, không gây dị ứng, chứa thành phần như ceramide, glycerin hoặc petrolatum và các thành phần lành tính khác.
Lúc này, cha mẹ có thể tham khảo sản phẩm Usobebe Baby Moisture Lotion có chứa các thành phần Glycerin, Vitamin B5, chiết xuất rau má, trà xanh,… giúp dưỡng ẩm sâu, làm dịu kích ứng, giảm viêm da cơ địa, chăm sóc và tình trạng da khô nứt nẻ.
Thoa kem ngay sau khi tắm, khi da bé còn hơi ẩm để khóa ẩm hiệu quả. Với các vùng da khô nặng hoặc đang bị chàm, mẹ nên thoa lại nhiều lần trong ngày. Nếu bé có cơ địa dị ứng, hãy thử sản phẩm trên vùng da nhỏ trước khi dùng toàn thân.
Quản lý môi trường sống và quần áo
Giữ cho phòng bé thoáng mát, nhiệt độ khoảng 26 – 28°C, tránh nóng ẩm gây đổ mồ hôi. Quần áo nên làm bằng vải cotton mềm, thấm hút mồ hôi tốt, không quá bó sát hay có đường may thô ráp cọ vào da. Đặc biệt, nước giặt và nước xả phải dịu nhẹ, không hương liệu hoặc chất tẩy mạnh vì tồn dư hóa chất có thể gây kích ứng da bé.
Giảm ngứa và bảo vệ vùng da tổn thương
Ngoài dưỡng ẩm, cha mẹ có thể chườm mát nhẹ nhàng (bằng khăn sạch nhúng nước mát) để làm dịu cơn ngứa. Đồng thời, cắt móng tay thường xuyên, đeo bao tay khi ngủ để hạn chế việc bé gãi, làm trầy xước da.
Chăm sóc theo từng tình trạng cụ thể
- Rôm sảy: Giữ da bé mát, khô. Mặc đồ thoáng. Vệ sinh nhẹ nhàng mỗi ngày.
- Hăm tã: Thay tã thường xuyên, lau sạch vùng mông, bẹn, bôi kem chứa kẽm oxit hoặc petrolatum, và cho bé “thả rông” vài lần mỗi ngày.
- Chàm sữa: Dưỡng ẩm đều đặn, tránh xà phòng, chất tẩy, lông thú, bụi… và theo dõi sát phản ứng da.
Có nên bôi kem trị mụn sữa cho bé không?
Câu trả lời ngắn gọn là: Không nên tự ý bôi kem trị mụn sữa cho bé, trừ khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ.
Mụn sữa là một tình trạng da phổ biến ở trẻ sơ sinh, xuất hiện dưới dạng các nốt nhỏ li ti màu trắng trên mặt bé, thường là má, cằm hoặc trán.
Mặc dù trông “kém thẩm mỹ”, nhưng thực tế, mụn sữa hoàn toàn lành tính và sẽ tự biến mất sau vài tuần đến vài tháng mà không cần can thiệp đặc biệt nào.
Tuy nhiên, một số cha mẹ vì lo lắng đã tự ý mua các loại kem trị mụn để bôi cho bé. Làn da sơ sinh rất mỏng manh và dễ hấp thu hóa chất, trong khi kem trị mụn thường chứa các hoạt chất mạnh như benzoyl peroxide, salicylic acid hoặc retinoids, có thể gây khô da, bỏng rát hoặc thậm chí phản ứng dị ứng nghiêm trọng cho bé.
Ngoài ra, không phải cứ nổi mụn là mụn sữa, bé có thể đang bị rôm sảy, chàm sữa hay nhiễm trùng da. Nếu bạn bôi nhầm thuốc, không chỉ không cải thiện mà còn có thể làm tình trạng nặng hơn, che lấp triệu chứng khiến bác sĩ khó chẩn đoán sau này.
Hãy đưa bé đi khám bác sĩ nhi khoa hoặc da liễu nếu mụn không cải thiện sau vài tuần, có dấu hiệu lan rộng, nhiễm trùng, hoặc nếu bạn không chắc chắn đó là mụn sữa. Trong hầu hết các trường hợp, kiên nhẫn và chăm sóc da đúng cách là đủ để bé tự khỏi.
Chàm sữa có tự khỏi không? Khi nào thì khỏi hẳn?
Chàm sữa có thể tự khỏi, nhưng không phải trường hợp nào cũng giống nhau. Chàm sữa, hay còn gọi là viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh, là một trong những bệnh ngoài da phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời.
Phần lớn trường hợp chàm sữa ở trẻ sơ sinh sẽ cải thiện rõ rệt sau 1 – 2 tuổi, khi hệ miễn dịch và hàng rào bảo vệ da của bé phát triển đầy đủ hơn. Một số bé có thể khỏi hoàn toàn, không tái phát khi lớn lên, nhất là nếu được chăm sóc đúng cách ngay từ đầu.
Tuy nhiên, ở những bé có cơ địa dị ứng (bố mẹ từng bị hen suyễn, viêm mũi dị ứng, chàm…), tình trạng này có thể tái đi tái lại, đặc biệt khi tiếp xúc với yếu tố kích thích như thời tiết hanh khô, xà phòng, chất tẩy, phấn hoa, lông thú cưng, thậm chí một số thực phẩm.
Vậy khi nào bé có thể khỏi hẳn chàm sữa? Thực chất không có mốc thời gian “chuẩn” cho mọi bé, nhưng đa số giảm dần sau 12 – 24 tháng tuổi. Có bé khỏi hoàn toàn sau vài tháng, cũng có bé bị kéo dài đến 4 – 5 tuổi hoặc lâu hơn nếu không được chăm sóc tốt.
Dù phần lớn bệnh ngoài da ở trẻ sơ sinh là lành tính và có thể tự khỏi, việc phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách vẫn đóng vai trò rất quan trọng. Cha mẹ nên ưu tiên sự an toàn và hiệu quả khi chọn sản phẩm chăm da cho bé. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tin liên quan:
