Lần đầu làm cha mẹ, chắc hẳn bạn đã từng giật mình khi thấy da trẻ sơ sinh nổi mạch máu, hiện rõ những vân đỏ tím li ti dưới da bé. Đây là hiện tượng khá phổ biến nhưng không phải lúc nào cũng vô hại. Bài viết dưới đây của Hana HP Group sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân khiến da bé nổi mạch máu và quan trọng hơn là biết cách chăm sóc đúng để bảo vệ làn da non nớt ngay từ những tháng đầu đời.

Nguyên nhân da trẻ sơ sinh nổi mạch máu

Lần đầu làm cha mẹ, ai cũng từng hoảng hốt khi thấy làn da mỏng manh của con bỗng nổi các đường vân đỏ dưới da. Nhiều người gọi đó là “nổi mạch máu”, có người lo con bị bệnh gì nguy hiểm, có người lại được trấn an rằng “bé nào chả thế”. Vậy sự thật là gì? Cùng tìm hiểu ngay dưới đây để cha mẹ yên tâm hơn khi chăm sóc làn da non nớt của bé yêu nhé.

Hiện tượng sinh lý bình thường

Đây là lý do phổ biến nhất khiến da trẻ sơ sinh nổi mạch máu. Hiện tượng này còn gọi là Cutis Marmorata, đây là một hiện tượng lành tính và cha mẹ có thể khắc phục một cách đơn giản.

Nguyên nhân do đâu? Vì hệ thống điều hòa thân nhiệt ở trẻ sơ sinh vẫn chưa hoàn thiện như người lớn. Khi trời lạnh hoặc sau khi tắm, các mạch máu nhỏ dưới da co giãn không đều, khiến làn da bé xuất hiện các vệt lốm đốm hoặc vân hoa màu đỏ tím.

Vậy hiện tượng này có nguy hiểm không? Không! May mắn là Cutis Marmorata hoàn toàn lành tính và thường biến mất nhanh chóng khi trẻ được giữ ấm đầy đủ. Khi bé lớn lên, khả năng điều chỉnh nhiệt độ tốt hơn, hiện tượng này cũng sẽ tự biến mất.

Giãn mao mạch hoặc dị dạng mạch máu

Không phải trường hợp nào nổi mạch máu cũng là bình thường. Một số bé có biểu hiện nổi mạch máu rõ ở mặt, có thể là do giãn mao mạch hoặc dị dạng mao mạch bẩm sinh.

Dấu hiệu nhận biết:

• Mạch máu nhỏ nổi rõ trên da, không mờ đi sau khi ủ ấm.
• Một số dấu hiệu đi kèm như chảy máu cam, chấm đỏ quanh môi, lưỡi hoặc đầu, thậm chí bé có thể thiếu máu, mệt mỏi, đau đầu.

Một loại dị dạng mao mạch làm da trẻ sơ sinh nổi mạch máu tương đối phổ biến là bớt rượu vang (Port-wine stain). Đây là những mảng da phẳng nhưng sẫm màu hơn vùng da xung quanh, thường từ hồng đến đỏ tím, xuất hiện từ khi mới sinh. Khi bé lớn, vùng da này có thể sẫm màu hơn, nổi gồ và ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

Nếu cha mẹ thấy da bé có các dấu hiệu như trên, nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa da liễu – nhi để được chẩn đoán sớm. Một số trường hợp có thể cần can thiệp bằng laser thẩm mỹ y khoa để tránh di chứng về sau.

Xuất huyết dưới da

Đây là trường hợp da nổi mạch máu không phải do nhiệt độ mà do các chấm xuất huyết nhỏ hoặc bầm tím dưới da. Đây là dấu hiệu của tình trạng thiếu tiểu cầu hoặc rối loạn đông máu.

Dấu hiệu có thể nhận thấy bằng mắt:

• Các đốm nhỏ như phát ban, màu đỏ hoặc nâu tím, không mất đi khi ấn nhẹ.
• Mảng bầm tím to, màu xanh hoặc tím, không rõ nguyên nhân (không va đập).
• Kèm theo dấu hiệu như sưng đau, chảy máu bất thường ở lợi, mũi, nước tiểu có máu…

Nếu bé có những biểu hiện này, cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện để được kiểm tra tiểu cầu và chức năng đông máu ngay lập tức.

U mạch máu

U mạch máu là một dạng tăng trưởng lành tính của tế bào nội mạc mạch máu, có thể trông giống như mạch máu nổi gồ trên da, thậm chí có màu hồng hoặc đỏ đậm.

Có hai loại phổ biến:

• U tế bào nội mạc mạch máu (Infantile Hemangioma): Xuất hiện sau vài tuần tuổi, lớn nhanh trong năm đầu và thường thoái triển tự nhiên từ 5 – 7 tuổi.  Bé gái mắc nhiều hơn bé trai, tỷ lệ gấp 3 – 5 lần.
• U dị dạng mạch máu: Xuất hiện từ khi sinh, lớn dần theo thời gian và không thoái lui tự nhiên.

Theo thống kê, 60 – 90% u mạch máu có thể tự biến mất nhưng cũng có trường hợp phát triển nhanh, ảnh hưởng đến ăn uống, hô hấp hoặc thị lực nếu nằm ở vị trí nhạy cảm như miệng, mũi, mắt… Do đó, ba mẹ không nên chủ quan chờ cho u tự khỏi mà cần được bác sĩ chuyên khoa theo dõi định kỳ.

Ba mẹ cần làm gì khi da trẻ sơ sinh nổi mạch máu?

Khi thấy con có những mạch máu li ti hoặc vân đỏ tím bất thường hiện rõ dưới da, hầu như cha mẹ nào cũng lo lắng. Tuy nhiên, không phải lúc nào hiện tượng nổi mạch máu cũng là dấu hiệu bệnh lý. Lúc này, cha mẹ cần biết cách quan sát, chăm sóc đúng và chủ động bảo vệ làn da bé từ sớm.

Ủ ấm cho bé đúng cách

Nếu da bé xuất hiện các vệt loang lổ đỏ tím giống vân đá (cutis marmorata), khả năng cao là do bé bị lạnh. Đây là phản ứng sinh lý hoàn toàn bình thường ở trẻ sơ sinh.

Lúc này, ba mẹ nên kiểm tra lại nhiệt độ phòng (nên để khoảng 26 – 28°C), có thể mặc thêm một lớp áo cotton mỏng hoặc quấn khăn nhẹ vùng bụng và chân cho bé nếu trời lạnh. Bên cạnh đó, cần chú ý tăng nhẹ nhiệt độ máy lạnh vào ban đêm hoặc sử dụng túi chườm ấm, nhưng nhớ kiểm tra nhiệt độ tránh gây bỏng da.

Thông thường, các vệt đỏ tím này sẽ biến mất sau 10 – 15 phút được giữ ấm, nên ba mẹ hoàn toàn có thể yên tâm nếu không có dấu hiệu bất thường đi kèm.

Tắm và dưỡng ẩm nhẹ nhàng

Làn da bé sơ sinh vốn mỏng hơn da người lớn khoảng 20-30%, lại chưa có lớp dầu bảo vệ đủ dày, nên rất dễ bị khô, mất nước hoặc phản ứng với thay đổi thời tiết.

Khi tắm cho bé:

• Dùng nước ấm khoảng 37 – 38°C, không tắm quá lâu (dưới 5 phút là đủ).
• Chọn sữa tắm dịu nhẹ, không mùi, không xà phòng, có thành phần lành tính, chuyên biệt cho trẻ sơ sinh.
• Sau khi lau khô bằng khăn mềm, thoa một lớp kem dưỡng ẩm dịu nhẹ để khóa ẩm, hạn chế tình trạng khô ráp dễ khiến mao mạch nổi rõ hơn.

Gợi ý: Các sản phẩm có chiết xuất tự nhiên như yến mạch, ceramide, rau má, trà xanh, hương thảo,… được các chuyên gia nhi khuyên dùng để phục hồi hàng rào bảo vệ da, giúp da bé khỏe hơn từ bên trong. Cha mẹ có thể tham khảo sản phẩm dưỡng ẩm Usobebe Baby Moisture Lotion để vừa giúp cấp ẩm cho da bé, vừa kháng khuẩn, kháng viêm cho da, giúp hỗ trợ da hồi phục tốt hơn.

Chọn quần áo phù hợp với da nhạy cảm

Một trong những nguyên nhân khá phổ biến khiến da trẻ sơ sinh nổi mạch máu là da bị kích ứng nhẹ do ma sát với quần áo cứng hoặc không thấm hút tốt.

Cha mẹ hãy chọn cho trẻ loại quần áo:

• Vải cotton 100%, mềm mại, không dệt thô.
• Tránh chất liệu tổng hợp, sợi polyester dễ gây bí bách.
• Giặt riêng đồ bé bằng nước giặt không hương liệu, không dùng nước xả vải công nghiệp.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hỗ trợ làn da khỏe mạnh

Nếu bé đã bắt đầu ăn dặm hoặc mẹ đang cho con bú thì dinh dưỡng chính là yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến da bé, bao gồm cả tình trạng da trẻ sơ sinh nổi mạch máu.

Những nhóm thực phẩm có lợi cho bé trong giai đoạn này:

• Magie, kali, omega-3 (từ cá hồi, hạt chia, bơ…) giúp cải thiện lưu thông máu và tăng độ đàn hồi thành mạch.
• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như bí đỏ, cà rốt, việt quất giúp da sáng khỏe, giảm viêm.
• Vitamin C (trong cam, ổi, súp lơ) hỗ trợ sản sinh collagen, giúp da và mạch máu khỏe mạnh hơn. Theo công bố trên Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, vitamin C còn góp phần củng cố cấu trúc mao mạch và cải thiện vi tuần hoàn da.

Với trẻ bú mẹ hoàn toàn, mẹ nên bổ sung đa dạng thực phẩm này trong thực đơn hằng ngày.

Phương pháp cải thiện tình trạng da bằng nguyên liệu thiên nhiên

Cha mẹ có thể cải thiện tình trạng da trẻ sơ sinh nổi mạch máu bằng một số biện pháp thiên nhiên có thể giúp làm dịu da và tăng cường tuần hoàn nhẹ nhàng:

• Lô hội (Aloe vera): Gel lô hội nguyên chất có khả năng làm dịu da, giảm viêm, tuy nhiên nên thử trước trên vùng da nhỏ để tránh kích ứng.
• Tinh dầu thiên nhiên: Một số loại như hoa oải hương, cỏ thi, trắc bách diệp có đặc tính làm dịu tĩnh mạch, tuy nhiên không dùng trực tiếp trên da trẻ sơ sinh. Nếu cần, nên hỏi ý kiến bác sĩ và pha loãng đúng cách.
• Thảo dược truyền thống như cây vĩ quả, bạch quả… đôi khi được áp dụng trong đông y hỗ trợ tuần hoàn máu, nhưng với trẻ sơ sinh, chỉ nên dùng dưới dạng chiết xuất trong sản phẩm đã được kiểm định y khoa.

Nếu không có điều kiện sử dụng nguyên liệu tự nhiên trực tiếp, ba mẹ cũng nên sử dụng cho bé sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên đã được kiểm nghiệm vì độ pH da sơ sinh rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng.

Hiện tượng da trẻ sơ sinh nổi mạch máu có thể là phản ứng sinh lý bình thường, nhưng cũng có lúc là dấu hiệu cảnh báo cần được theo dõi. Là cha mẹ, việc hiểu đúng nguyên nhân và biết cách chăm sóc da bé hằng ngày là điều vô cùng quan trọng. Đừng chỉ quan tâm đến giá thành sản phẩm hoặc mua hàng theo đám đông, hãy ưu tiên chọn lựa những sản phẩm chăm da dịu nhẹ, hiệu quả và an toàn tuyệt đối cho bé yêu của bạn.